18-05-2013

Tip 5: gaten boren in RVS, roestvast-staal

Vandaag moet ik 56 gaten van 4.5 mm boren in RVS. Ik was er al bang voor... Het RVS is zo hard dat ik meteen mijn boortjes in de soep draai. Na zoekwerk op internet en een aantal vernielde boortjes lukt het nu.
De oplossing: HSS boor, scherp, optimaal koelen, lage snijsnelheid, hoge aanzet.
De aanzet, de snelheid waarmee de boor in het materiaal zakt, moet relatief hoog zijn. Dit betekent dat ik met een grote kracht de boor het materiaal in druk. Dit voelt bijna tegennatuurlijk. Maar door de scherpe boor, goed smeren en grote aanzet krijg je een spaan (metaalkrul) die de warmte afvoert en dus voorkomt dat het RVS verhard. Want RVS verhard enorm als het heet wordt...
Flink oefenen... vuistregel: mooie spanen is goed boren ...Fingerspitzengefuhl ;-)

Mooie spaanders



















Klik door voor een meer theoretische uitleg.


bron: http://www.euroszeilen.utwente.nl/wiki/Boren
Boren in RVS komt heel kritisch, met name als de boordiepte meer is dan 1 of 2 millimeter. Dit heeft te maken met de materiaaleigenschappen. Als RVS warm wordt, wordt het harder. Dus als het warm wordt (wat gebeurd als het boren niet lekker gaat), wordt het moeilijker om er doorheen te boren. Onderschat dit niet. Dit kan het verschil maken tussen een halve minuut en een kwartier of zelfs meer boren. Om dit te voorkomen moet je zorgen dat je alles goed voor elkaar hebt.
Dat betekent:
  • Gebruikt een kwalitatief goed boortje dat goed scherp is. 
  • Gebruik de kolomboor, tenzij dit absoluut niet kan. 
  • Gebruik boor/tapvet of boor/tapolie. 
  • Gebruik de juiste snelheid (hoort naast de kolomboor te hangen). Liever te langzaam dan te snel. Als de boor begint te happen moet je iets sneller boren. 
  • Bij diameters van 8mm of meer eerst voorboren. Bij diameters van 13 of meer 2x voorboren.  
Je kan zien of het goed gaat aan wat er van de boor af komt. Krullen betekend dat het heel goed gaat, schilfers betekend redelijk. Als je niet kan zien dat er wat af komt is het foute boel en kan je het beste zo snel mogelijk stoppen. Waarschijnlijk is je boortje dan bot of is de snelheid te hoog.

Snijsnelheden: meters per minuut.
  • Zacht constructie staal 25
  • Hard machinestaal 10
  • Gietijzer 25
  • koper 40
  • messing zacht>hard 70>50
  • brons zacht>hard 30>15
  • aluminium 30
  • Rvs 10-15
Voor hardmetaal gereedschap snelheden X 5


Berekening toerental uit boordiameter en snijsnelheid

Voor rvs hou ik een omtreksnelheid/snijsnelheid aan van 10 m/min.
  • boor 3mm:
1 omwenteling = Pi x Diameter => 3.14 * 3 = 10 mm = 1 cm
om 10 m (1000 cm) per minuut te krijgen moet je per minuut 1000/1 = 1000 omwentelingen/minuut hebben.
  • boor 8 mm:
1 omwenteling = Pi x Diameter => 3.14 * 8 = 25,12 mm = 2,5 cm
om 10 m per minuut te krijgen moet je per minuut 1000/2,5 = 400 omwentelingen/minuut hebben.

Voorboren
In welk metaal je ook boort, het is altijd aan te raden om bij het boren van een groot gat, zeg 10 mm of groter, voor te boren. Daarbij geldt, des te harder/taaier het metaal, des te groter de noodzaak. Als je met een grote boor boort, wordt er eerst een putje gemaakt en pas daarna begint de spiraalboor te verspanen. Om dit te voorkomen is het beter om voor te boren. Het voorboortje mag daarbij niet groter zijn dan 0,3 x de diameter van de volgende boor, dus bij een boorvan 10 mm, een voorboortje van 3 mm.

Nog een stuk of 40 gaten te gaan....

20 opmerkingen:

  1. Weer mooie les geleerd, thanks voor de tip!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Kijk is aan, dit zijn nou tips waar ik echt wat mee kan! Bedankt voor het delen, groet Peter

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Martien Hoogkamer25/11/15 01:50

    Hallo: Ja roestvaststaal ( RVS ) boren . voor veel mensen `n groot probleem . maar het valt best mee hoor maar je moet het even weten en `n beetje handig zijn ... allereerst is de kwaliteit ( model ) van je boortje heel belangrijk ( hiermee bedoel ik tevens het merk ) dit hoeft echt geen extra duur of speciaal boortje te zijn maar ǹ gewoon H.S.S boor uit ǹ doe het zelf zaak kan ook heel goed zijn. .. belangrijk is wel dat de spiraal van de boor niet te langzaam of te snel is maar zeg maar iets er tussen in . ook moet je de boor bijna altijd opnieuw slijpen de meeste boren zijn van de fabriek uit zeg maar te puntig geslepen met als gevolg dat er snel stukjes uit breken en als je bijna door je werkstuk bent ( met de punt van je boor ) de boor in een keer te veel r.v.s weg wil snijden en in veel gevallen is breuk van je boor het gevolg. dus slijp je boor (tje ) stomper en bij grote maten ( vanaf ongeveer 10 mm ) kan je event. aan de achterkant van je snijvlak schuin weg slijpen dit om de snijvlak warmte zo laag mogelijk te houden ..... ja nu kan je beginnen .. begin indien mogelijk met ongeveer 4 mm . kies een laag toerental..... oefen flink druk uit op je boor . ( een kolom boormach. heeft de voorkeur ) doe bij het boren van de eerste gaatjes wat olie op je boortje . daarna zeg ik altijd weet het boortje de weg en is olie als je het boortje goed hebt geslepen niet meer nodig ( bij de eerste gaatjes is als het goed het boortje iets te scherp ) daarna kan je als het goed is ongeveer `n 200 gaatjes boren in bijvoorbeeld 3 mm rvs plaat ... maar ben je niet zo handig in het slijpen van boren dan kan je het beste alle te boren gaten smeren met olie .... heel belangrijk let goed op dat je boor niet gloeiend heet loopt want dan heb je `n probleem . het boren op die plaats is dan bijna niet meer mogelijk ook niet met een nieuwe boor ( de oplosing is event. de plaats met een autogeen brander heet stoken en gewoon laten afkoelen dan kan je er weer in boren ) .... heel goede boren voor het boren van R.V.S. zijn boren van het merk Cleveland ( zelf heb ik jaren arvaring met deze boren ) ...... HET BOREN IN DUN PLAAT :: ja kleine gaatjes gaat meestal goed . maar groter als ongeveer 10 mm dan komen de problemen en krijg je kartel randjes aan je boorgat ... dit kan je voorkomen op de volgende manier . boor vanaf b.v. 4mm groter tot je ziet dat het gat niet mooi rond meer word. .. zet dan de volgende boor in je mach. ... leg op het geboorde gat een stukje poetsdoek of event. handdoek papier ... vouw dit eerst een paar keer dubbel zodat je ongeveer vier laagjes hebt ... leg het op het boorgat ... druk je boor er op ..... start nu je boor mach. ... boor nu door poetsdoek en al heel je te boren gat ...... EN zie hier `n mooi rond gat als resultaat ......( het beste kan je dit met 2 personen doen meestal kom je anders een hand te kort ) LET VOORAL GOED OP R>V>S> KAN HEEL SCHERP ZIJN

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ha Martien. Superbedankt voor al deze extra tips!
    Ik heb je een mailtje gestuurd met de vraag of je ons ook iets kan bijbrengen over boortjes slijpen. Daar ben jij ook in thuis zo te lezen. :-)
    Top!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Perfecte tip het boren in rvs heeft me veel boren bespaart. Bedankt

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Hoe vergroot je een gat van 28 mm naar 31,5 mm, in rvs ? Mijn nieuwe kraan past namelijk niet in het oude gat.

    Peter

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bij ikea is voor -€10,-- een schroefpons te koop voor dit werk.

      Verwijderen
  7. Hoe vergroot ik een gat van 28 mm naar 31,5 mm, in rvs ? Mijn nieuwe kraan past namelijk niet in het oude gat.

    Peter

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ha Peter, ja hoe doe je dat...leuke vraag...je wil een groter gat...

    Om te voorkomen mee te denken in een richting die niet passend is aan je vraag:
    Kun je iets meer info geven over het RVS-boorprobleem?: dikte materiaal? Kun je het onder kolomboormachine plaatsen? Wat voor gereedschap heb je. Heb je boorervaring?

    Groet.

    Groet, Pieter

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ha Pieter, dank voor je snelle reactie!

    Het is een vast aanrechtblad, dus geen mogelijkheid tot verplaatsen. Ik denk dikte is standaard aanrecht-rvs (1 a 2 mm of zo).
    Weinig boorervaring, gereedschap ook weinig maar anders bereid te kopen of misschien toch te laten doen.
    Groet, Peter

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Ha Peter,
    Ik ben geen specialist in gaten in RVS plaatmateriaal, maar alle voorgaande info over RVS boren blijft natuurlijk gelden. Relatief veel kracht zetten, goed zien te snijden, materiaal niet heet laten worden. Plaatmateriaal kan echter door de snijdende kant meegetrokken worden en vervormen waardoor je een lelijke rand aan je gat krijgt. Maar misschien is dat niet erg als het onder de kraag van je kraan valt. ;-)

    Als je geen tools hebt kun je misschien bij een betere DHZ winkel of machinehandel een conische gatenboor kopen. Daarmee blijf je gecentreerd in het gat en is de vervorming ook minimaal. Bijv iets van deze pagina "https://www.bmtechniek.nl/verspanend-gereedschap/conische-plaatboren. Vraag wel na of het geschikt is voor RVS. Blijf wel alle voorgenoemde dingen in acht nemen. Lage snelheid, relatief veel kracht geven, goed smeren...

    Is slijpen een optie? Een ronde slijpkegel. Eerst je gat netjes aftekenen. En dan zorgvuldig werken. Laat het niet te heet worden want dan krijg je verkleuring.

    Misschien hebben andere lezers nog tips?

    Laat hier maar weten hoe je het uiteindelijk hebt aangepakt.

    Succes!

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Ha Pieter,

    Hoe zie je het slijpen voor je ? Ook koelen met vloeistof tegen hitte ? Beetje verkleuren is niet erg. Gat hoeft niet precies te zijn want valt idd onder kraag. Conisch boren is wel specialistisch. Eventueel huur ik een klusser in (wie, wat, waar, betaalbaar, omgeving Utrecht).

    Groet, Peter

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Ha Peter,
    Voor het slijpen dacht ik aan een eenvoudig slijptolletje in snelle boormachine. Omdat je maar 1.75mm weg hoeft te halen. Laat het rvs niet te heet worden ivm het verharden.
    Misschien kun je gewoon een keuken installateur bellen en hebben die zo'n gatenboor liggen. Ze zullen het wel vaker tegenkomen.

    Pieter

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Gewone keukeninstallateur vind dit ook lastig want tot nu toe weinig goeie respons. 1 idee was decoupeerzaag ?! Maar slijptolletje lijkt me het beste.
    Ik probeer nog even verder te kijken/bellen.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Ha Pieter,

    Nou dat is nog niet zo simpel. 2 mensen gebeld. De ene verwees alvast door naar de andere. keukenklusser 1 zei nee, maar keukenklusser 2 kwam met het idee van decouper-zagen. Hmm... Ik weet het even niet.
    Voorlopig heb ik last van mijn rug , en komt het er niet van misschien donderdag/vrijdag weer.

    Groet, Peter

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Ha Peter,

    Ik ben ook niet zo in de keukenbladen hoor. Het soort RVS daarvan. Je zou het best kunnen proberen met een decoupeerzaagje. Ik weet niet of er speciale RVS decoupeerzaagjes zijn, dat moet je even navragen. Dan nog, zorg dat je goed snijdt: dat er dus voordurend spaandertjes afkomen. Als het zaagje beweegt maar hij snijdt niet dan gaat de boel door de wrijving verhitten en wordt het erger.
    Succes, ook met je rug ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ha Pieter,

    Nou eindelijk, met de hulp van een handige huisgenoot. Via zijn werk een conische boor geleend (eigenlijk voor aluminium gebruikt). Met wat geduld en siliconenolie als koelmiddel, het gat eerst op 30 mm gebracht, en daarna met slijptolletje op boormachine, ruimer gemaakt.
    Morgen nog kraan aansluiten.

    Dank voor de aanwijzingen!

    Groet, Peter

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Hoe boor ik 40 M6 platkop verzonken RvS inbusboutjes uit.Deze zitten in een aliminium profiel ,welke op een koolstofstalen stip gebouw is. Kan dit in een keer met een cobalt boortje van 5,2 mm.

    Groet Lowie

    BeantwoordenVerwijderen

Hi, bedankt voor je reaktie.
Zodra ik het bericht gelezen heb zal ik er zo snel mogelijk op reageren.

Pieter