Tip 5: gaten boren in RVS, roestvast-staal

Vandaag moet ik 56 gaten van 4.5 mm boren in RVS. Ik was er al bang voor... Het RVS is zo hard dat ik meteen mijn boortjes in de soep draai. Na zoekwerk op internet en een aantal vernielde boortjes lukt het nu.
De oplossing: HSS boor, scherp, optimaal koelen, lage snijsnelheid, hoge aanzet.
De aanzet, de snelheid waarmee de boor in het materiaal zakt, moet relatief hoog zijn. Dit betekent dat ik met een grote kracht de boor het materiaal in druk. Dit voelt bijna tegennatuurlijk. Maar door de scherpe boor, goed smeren en grote aanzet krijg je een spaan (metaalkrul) die de warmte afvoert en dus voorkomt dat het RVS verhard. Want RVS verhard enorm als het heet wordt...
Flink oefenen... vuistregel: mooie spanen is goed boren ...Fingerspitzengefuhl ;-)

Mooie spaanders

Klik door voor een meer theoretische uitleg.


bron: http://www.euroszeilen.utwente.nl/wiki/Boren
Boren in RVS komt heel kritisch, met name als de boordiepte meer is dan 1 of 2 millimeter. Dit heeft te maken met de materiaaleigenschappen. Als RVS warm wordt, wordt het harder. Dus als het warm wordt (wat gebeurd als het boren niet lekker gaat), wordt het moeilijker om er doorheen te boren. Onderschat dit niet. Dit kan het verschil maken tussen een halve minuut en een kwartier of zelfs meer boren. Om dit te voorkomen moet je zorgen dat je alles goed voor elkaar hebt.
Dat betekent:

• Gebruikt een kwalitatief goed boortje dat goed scherp is. 
• Gebruik de kolomboor, tenzij dit absoluut niet kan. 
• Gebruik boor/tapvet of boor/tapolie. 
• Gebruik de juiste snelheid (hoort naast de kolomboor te hangen). Liever te langzaam dan te snel. Als de boor begint te happen moet je iets sneller boren. 
• Bij diameters van 8mm of meer eerst voorboren. Bij diameters van 13 of meer 2x voorboren.  

Je kan zien of het goed gaat aan wat er van de boor af komt. Krullen betekend dat het heel goed gaat, schilfers betekend redelijk. Als je niet kan zien dat er wat af komt is het foute boel en kan je het beste zo snel mogelijk stoppen. Waarschijnlijk is je boortje dan bot of is de snelheid te hoog.

Snijsnelheden: meters per minuut.

• Zacht constructie staal 25
• Hard machinestaal 10
• Gietijzer 25
• koper 40
• messing zacht>hard 70>50
• brons zacht>hard 30>15
• aluminium 30
• Rvs 10-15

Voor hardmetaal gereedschap snelheden X 5


Berekening toerental uit boordiameter en snijsnelheid

Voor rvs hou ik een omtreksnelheid/snijsnelheid aan van 10 m/min.

• boor 3mm:

1 omwenteling = Pi x Diameter => 3.14 * 3 = 10 mm = 1 cm
om 10 m (1000 cm) per minuut te krijgen moet je per minuut 1000/1 = 1000 omwentelingen/minuut hebben.

• boor 8 mm:

1 omwenteling = Pi x Diameter => 3.14 * 8 = 25,12 mm = 2,5 cm
om 10 m per minuut te krijgen moet je per minuut 1000/2,5 = 400 omwentelingen/minuut hebben.

Voorboren
In welk metaal je ook boort, het is altijd aan te raden om bij het boren van een groot gat, zeg 10 mm of groter, voor te boren. Daarbij geldt, des te harder/taaier het metaal, des te groter de noodzaak. Als je met een grote boor boort, wordt er eerst een putje gemaakt en pas daarna begint de spiraalboor te verspanen. Om dit te voorkomen is het beter om voor te boren. Het voorboortje mag daarbij niet groter zijn dan 0,3 x de diameter van de volgende boor, dus bij een boorvan 10 mm, een voorboortje van 3 mm.

Nog een stuk of 40 gaten te gaan....